Nadleśnictwo Karwin
NADLEŚNICTWO KARWIN
ul. 1 Brygady 18
66-530 Drezdenko
tel.: 095-762-05-90
fax: 095-762-10-35
www: http://www.szczecin.lasy.gov.pl/karwin/
INFORMACJE OGÓLNE
a) rys historyczny
Nadleśnictwo Karwin w obecnych granicach powstało w roku 1973 z połączenia poprzednio istniejących nadleśnictw: Karwin, Rąpin, Lipki Wielkie. Nadleśnictwa te zostały utworzone w 1945 roku. W latach 1919 – 1945 istniały na tym terenie nadleśnictwa państwowe: Karwin ( Hammerheide) i Lubiatów ( Lubiathfliess), położone w granicach ówczesnych Niemiec.
b) położenie geograficzne i administracyjne
Nadleśnictwo Karwin położone jest w województwie lubuskim, na terenie powiatów: strzelecko-drezdeneckiego, gorzowskiego i międzyrzeckiego, gmin: Drezdenko, Santok, Skwierzyna.
Powierzchnia Nadleśnictwa wynosi 25147 ha, w jego skład wchodzą trzy obręby: Karwin, Rąpin i Lipki Wielkie.
Według regionalizacji przyrodniczo-leśnej lasy N-ctwa położone są w III Krainie Wielkopolsko – Pomorskiej, Dzielnicy Kotliny Gorzowskiej, Mezoregionu Puszczy Noteckiej.
Pod względem fizyczno-geograficznym obszar Nadleśnictwa znajduje się w Regionie Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, Mezoregionie Kotliny Gorzowskiej.
c) charakterystyka przyrodnicza
Nadleśnictwo Karwin położone jest w północno-zachodniej części Puszczy Noteckiej. Puszcza Notecka jest rozległym kompleksem leśnym leżącym w Kotlinie Gorzowskiej na pograniczu województwa lubuskiego i wielkopolskiego o powierzchni 130 tys. ha, długości około 100 km i szerokości dochodzącej do 20 km. Zajmuje pagórkowate tereny, z licznymi jeziorami na obszarze międzyrzecza Noteci i Warty. W drzewostanie dominują zwarte bory sosnowe, porastające tereny ubogich, piaszczystych wydm, a na siedliskach żyźniejszych występują bory mieszane z drzewostanem wielogatunkowym. Między wydmami położone są liczne śródleśne łąki i torfowiska.
Głównym gatunkiem lasotwórczym jest tu sosna zwyczajna, która zajmuje ponad 95% powierzchni nadleśnictwa. Pozostałe gatunki tj.: brzoza (1,3%), olsza (1,5%), dąb (0,7%), buk (0,7%), świerk (0,3%) stanowią wyjątkowo cenne w tych warunkach domieszki. Średni wiek drzewostanów wynosi 49 lat, a największy udział, zarówno powierzchniowy jak i miąższościowy przypada na wiek 30-40 i 60-70 lat.
Gleby Puszczy Nadnoteckiej utworzone zostały z piasków polodowcowych, stąd siedliskiem dominującym jest ubogi bór świeży, który stanowi 64% ogółu siedlisk i bór mieszany-świeży – 23%. Siedliska żyzne takie jak las mieszany świeży i ols, zajmują jedynie 10% powierzchni Nadleśnictwa. Na terenie nadleśnictwa w okolicy wsi Lubiatów i Gościm znajduje się duże skupisko jezior. Drzewostany porastające brzegi jezior mają lasowy charakter. Występują tu wiekowe dęby i buki, częste są źródliska z ciekawą roślinnością. Jeziora są ostoją ptactwa, w tym rzadkich, chronionych gatunków.
ORGANIZACJA
Strukturę organizacyjną Nadleśnictwa Karwin stanowią:
1 / biuro nadleśnictwa
2 / leśnictwa:
Obręb Karwin: Obręb Rapin: ObrębLipki Wielkie:
leśnictwa: Ustronie leśnictwa: Drezdenko leśnictwa: Kalinówek
Grotów Irena Lipki Wlk.
Sosnówka Wilcze Doły Puszcza
Odyniec Solecko Gościnowo
Lubiatów Kościelec Murzynowo
Bukowo
.
GOSPODARKA
Hodowla lasu
Podstawową bazę pozyskania nasion stanowią drzewostany z kategorii ze zidentyfikowanego źródła: sosny zwyczajnej – 196,82 ha i dębu bezszypułkowego - 5,6 ha. Dodatkowo na terenie nadleśnictwa znajduje się 12 drzew matecznych i drzewostan zachowawczy sosny o pow. 6,78 ha. Baza zarejestrowana jest w Krajowym Rejestrze Leśnego Materiału Podstawowego.
Gospodarkę szkółkarską nadleśnictwo prowadzi na szkółce otwartej o powierzchni produkcyjnej 586 arów. Sadzonki są produkowane na potrzeby własne oraz sprzedawane na zewnątrz innym nadleśnictwom i prywatnym odbiorcom. Łączna produkcja sadzonek to około 3180 tys. sztuk.
Użytkowanie lasu
Charakterystyczne dla nadleśnictwa są jednogatunkowe i jednowiekowe drzewostany sosnowe o przeciętnej bonitacji II,5. Przeciętny przyrost wynosi 3,56 m³, a zasobność 174 m³/ha.
Ze względu na dominujący udział boru świeżego (Bśw) – 80% i monolityczną strukturę drzewostanów przeważającym typem rębni jest rębnia zupełna pasowa Ib. W drzewostanach na siedliskach borów mieszanych, gdzie zaplanowano przebudowę stosuje się rębnię gniazdową zupełną III a, w litych buczynach rębnię gniazdową częściową III b.
Gospodarka łowiecka
Teren Nadleśnictwa Karwin podzielony jest na 9 obwodów łowieckich, które dzierżawią koła łowieckie zrzeszone w PZŁ. Stany ilościowe zwierzyny nie przekraczają pojemności łowisk, chociaż duże migracje jeleniowatych w połączeniu ze strukturą drzewostanów i rodzajem siedlisk powodują znaczne szkody.
OCHRONA LASU
Ochrona lasu przed pożarami
Lasy zarządzane przez Nadleśnictwo znajdują się w I kategorii zagrożenia pożarowego.
Na terenie N-ctwa znajduje się Leśna Baza Lotnicza, na której stacjonują cztery samoloty – jeden patrolowy Zlin i trzy gaśnicze typu Dromader.
Do obserwacji lasów w okresie zagrożenia pożarowego służą dwie wieże obserwacyjne wyposażone w kamery po łożone w:
- Obrębie Rąpin, Leśnictwie Wilcze Doły,
- Obrębie Lipki Wielkie, Leśnictwie Lipki Wielkie.
W roku 2005 planuje się budowę dostrzegalni.
Na terenie leśnym znajduje się 15 punktów czerpania wody, w tym 6 sztucznych, każdy o pojemności 50 m³.
Nadleśnictwo posiada na wyposażeniu samochód patrolowo-gaśniczy LandRover Defender.
Przy drogach publicznych utwardzonych Nadleśnictwo utrzymuje 17 km mineralizowanych pasów przeciwpożarowych o szerokości 2 m.
Zagrożenia przemysłowe
W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Karwin nie ma dużych aglomeracji miejskich ani większych zakładów przemysłowych. Nie stwierdza się zasadniczych szkód ze strony przemysłu.
Czynniki biotyczne
1.Zwierzyna łowna
Niektóre gatunki zwierząt łownych występujących na terenie Nadleśnictwa powodują istotne szkody w gospodarce leśnej. Należą do nich przede wszystkim jelenie i sarny, które przez zgryzanie i spałowanie wyrządzają szkody w uprawach i młodnikach. Aby zmniejszyć straty nadleśnictwo grodzi uprawy, zabezpiecza sadzonki i drzewka w sposób mechaniczny lub chemiczny. Zabiegi te, w ostatnich latach, prowadzi się przeciętnie na powierzchni 65 ha rocznie. Łącznie stan grodzeń na rok 2004 wynosi 610 ha, co daje 190 km bieżących siatki.
2. Grzyby
Grzyby pasożytnicze, które czynią szkody o znaczeniu gospodarczym w lasach nadleśnictwa to huba korzeniowa oraz opieńka miodowa. Huba korzeniowa atakuje z reguły młodsze drzewostany sosnowe na gruntach porolnych powodując intensywne wydzielanie się posuszu i ogólne osłabienie drzew. Opieńka miodowa atakuje wiele gatunków drzew. Szczególnie groźna jest na uprawach leśnych gdzie w krótkim czasie może doprowadzić do zamarcia porażonych drzewek. W drzewostanach rębnych duży wpływ na deprecjacje drewna ma huba sosny. Na szkółce uciążliwe są: zgorzel siewek, osutka sosnowa, mączniak dębu.
3. Owady
Monolityczne drzewostany sosnowe oraz trudne warunki siedliskowe, które dominują w nadleśnictwie Karwin, powodują bardzo poważne zagrożenia ze strony szkodników owadzich. Historia Puszczy pokazała, że drzewostany o takiej strukturze (tj. jednogatunkowe i jednowiekowe monolity sosnowe) są mało odporne na gradacyjne pojawy owadów. Ochrona lasu przed szkodnikami pierwotnymi sosny należy do spraw priorytetowych nadleśnictwa, ponieważ wraz z pożarami stanowią one największe zagrożenie dla lasu.
Ponadto, co roku prowadzi się regularne kontrole młodych uprawach leśnych pod kątem obserwacji liczebności szeliniaka sosnowca. Średnio rocznie akcje zwalczania tego szkodnika przeprowadza się na powierzchni 60 ha.
Czynniki abiotyczne
Najczęstszym zagrożeniem ze strony świata przyrody nieożywionej, pomijając zagrożenie pożarowe, są silne wiatry mające coraz większe znaczenie w umiarkowanych szerokościach geograficznych.
Straty spowodowane silnymi wiatrami na przestrzeni ostatnich lat były raczej niewielkie. Jedynie w 2004 roku przyjęły większe rozmiary, gdy na terenie leśnictwa Gościnowo wichura powaliła łącznie ok. 1000 m3 drewna. Uszkodzenia wystąpiły w postaci wyłamanych drzew na powierzchni wielkości kilku hektarów. Znaczne szkody powodują także przymrozki. Wczesnojesienne pojawiają się w połowie października, a późnowiosenne nawet w maju, np. w 2004 roku 9/10 maja temperatura spadła do –9 °C, wyrządzając znaczne szkody w nalotach, uprawach i młodnikach z udziałem dębu. Szczególnie wrażliwe na oddziaływanie przymrozków są młode dęby, jesiony i świerki.
Ochrona przyrody
Teren Nadleśnictwa Karwin charakteryzuje się wysokimi walorami przyrodniczymi. Najciekawsze fragmenty objęte zostały ochroną prawną. Skupisko kilkunastu jezior jest jednym z trzech takich skupisk w całej Puszczy Noteckiej. Nadleśnictwo Karwin jest ważną - w skali kraju – ostoją rybołowa.
W Nadleśnictwie Karwin znajdują się cztery rezerwaty przyrody o łącznej powierzchni 136 ha.
1. Czaplenice – rezerwat leśny
Przedmiotem ochrony jest zachowanie fragmentu boru sosnowego naturalnego pochodzenia.
Rezerwat obejmuje ochroną fragment najstarszego dwustuletniego drzewostanu sosnowego naturalnego pochodzenia z domieszką buka oraz płatami brzozy i olszy. Znajduje się w Obr. Rąpin, L-ctwie Wilcze Doły na malowniczym półwyspie wcinającym się w Jezioro Solecko i Lubiatówko.
2. Czaplisko – rezerwat leśny
Przedmiotem ochrony jest zachowanie fragmentu boru sosnowego naturalnego pochodzenia.
Rezerwat znajduje się na zachodnim brzegu Jeziora Łąkie – Obr. Rapin, L-ctwo Kościelec. Obejmuje ochroną fragment najstarszego, dwupiętrowego drzewostanu sosnowego Puszczy Noteckiej.
3. Łabędziniec – rezerwat faunistyczny
Przedmiotem ochrony jest zachowanie siedlisk stanowiących miejsce rozrodu i przebywania ptactwa wodno- błotnego.
Rezerwat obejmuje pięć malowniczo położonych wysp na Jeziorze Lubiatówko – Obr. Rąpin, L-ctwo Wilcze Doły. Wyspy porośnięte są drzewostanem olszowo-dębowo-sosnowym, stanowiącym lęgowisko i miejsce regularnego przebywania ptaków wodno-błotnych i drapieżnych.
4. Lubiatowskie Uroczyska – rezerwat krajobrazowo-faunistyczny.
Przedmiotem ochrony jest zachowanie walorów przyr. i krajobrazowych jeziora Lubiatówko, ochrona biotopu ptaków wodno-błotnych i drapieżnych, skarp jeziora oraz źródlisk z rzadką roślinnością.
Teren rezerwatu stanowią rozległe, porośnięte lasami pola sandrowe nad Jeziorem Lubiatówko z urozmaiconą rzeźbą terenu – Obr. Rąpin, L-ctwo Solecko / Wilcze Doły. Występuje tu wiele zbiorowisk roślin rzadkich i chronionych.
W Nadleśnictwie Karwin utworzono dwanaście stref ochronnych miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt chronionych – ptaków drapieżnych( bielika, rybołowa, kani czarnej, kani rudej) i bociana czarnego.
Ponadto na terenie nadleśnictwa znajduje się Obszar Chronionego Krajobrazu „Pojezierze Puszczy Noteckiej” i część obszaru „Doliny Warty i dolnej Noteci”, Zespół Krajobrazowo - Przyrodniczy „Drezdeneckie Uroczyska” oraz trzy pomniki przyrody – dęby szypułkowe w okolicach wsi Karwin.
Utworzono także 28 użytków ekologicznych o łącznej powierzchni 138,81 ha położonych głównie na śródleśnych łąkach i torfowiskach niegdyś użytkowanych rolniczo a obecnie będących miejscem bytowania wielu gatunków zwierząt, z ciekawą i bogata florą.
EDUKACJA I TURYSTYKA
Turystyka
1. Miejsca biwakowania:
- L-ctwo Lubiatów, oddz. 212 g – jez. Źródlane
- L-ctwo Wilcze Doły, oddz. 124 b – Jez. Solecko.
2. Miejsca postoju – 43 szt. (w tym 9 tylko dla PZW).
3. Szlaki turystyczne:
• niebieski: Rąpin – Jez. Morawy – Jez. Rąpino - Trzebicz
• żółty: Sowia Góra – Lubiatów – rezerwat „Lubiatowskie Uroczyska” – Jez. Solecko - Gościm – Jez. Rąpino – Trzebicz Nowy – Osów - Drezdenko
• niebieski: Santok – Stare Polichno – Dobrojewo – Murzynowo - Świniary
Edukacja
Edukacja leśna jest realizowana według zatwierdzonego przez Dyrektora Regionalnej Dyrekcji LP w Szczecinie „Programu edukacji leśnej społeczeństwa w Nadleśnictwie Karwin na lata 2005-2014”.
Obecnie zadania edukacyjne Nadleśnictwo realizuje min. poprzez współpracę z:
- samorządami lokalnymi i sąsiednimi nadleśnictwami, np. przy organizacji „Święta Podgrzybka”,
- Ligą Ochrony Przyrody przy realizacji konkursu plastycznego „Mój Las”
- Nadleśnictwem Smolarz i Muzeum Puszczy Drawskiej i Noteckiej, np. przy organizacji konkursu plastycznego „Wiosna w lesie” oraz cyklicznych spotkań z dziećmi i młodzieżą w siedzibie Muzeum na prelekcjach i pogadankach w zakresie tematyki leśnej,
- szkołami publicznymi, np. przy organizacji akcji „Sprzątanie Świata”, cyklu zajęć terenowych „Sadzenie lasu”, spotkani i prelekcji o tematyce leśnej tj.: ochrony przeciwpożarowej, pracy leśników, znajomości leśnych roślin i zwierząt,
- ośrodkami wypoczynkowymi w zakresie spotkań z wczasowiczami oraz organizacją akcji plenerowych dla dzieci.
Ponadto Nadleśnictwo wykorzystuje do celów edukacyjnych szkółkę leśną –przyjmuje zorganizowane grupy szkolne i wczasowiczów.
sporządził:
Marcin Tomczak